This is not a Coup και η Νέα Αριστερά

Το ντοκιμαντέρ This is not a Coup προβλήθηκε ψες το βράδυ στο πανεπιστήμιο SOAS στο Λονδίνο. Ο σκηνοθέτης κ. Άρης Χατζηστεφάνου ήταν παρόν και βρέθηκε να προλογίζει όσο και να απαντάει ερωτήσεις μετά το τέλος του ντοκιμαντέρ. Το ντοκιμαντέρ έδειξε πραγματικά αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία για την πολιτική και οικονομική φύση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η σκηνοθετική ματιά του ντοκιμαντέρ ήταν ικανοποιητική στο βαθμό που ο λόγος μαζί με την εικόνα προέκυψε να έχουν μια καλή σχέση.

Όσον αφορά το πολιτικό περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ, ο Χατζηστεφάνου αφενός εισάγει και θίγει κάποια ερώτηματα τόσο για την συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και κάποια καίρια ζητήματα για την λειτουργία της γύρω από τον άξονα που λέγεται Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Πέραν όμως της καλής προσπαθείας και της καλής πρόθεσης, το ντοκιμαντέρ δημιουργεί κάποιες σχετικά ευδιάκριτες συγχύσεις μέχρι και βασικές παρατυπίες. Για παράδειγμα το αίτημα “έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση”, που εκφράζει εμμέσως πλην σαφώς το ντοκιμαντέρ καθόλη την διάρκειά του, δημιουργεί προβληματικά συμπεράσματα. Το συγκεκριμένο αίτημα φετιχοποιείται από τον δημιουργό χωρίς να συνδέεται ούτε με την λαϊκή κυριαρχία, ούτε με την αλλαγή των μέσων παραγωγής ούτε με καμία κομμουνιστική προοπτική. Με άλλα λόγια τίθεται το αίτημα χωρίς να μας απαντάει στο τι κάνουμε μετά. Το στοίχημα που δεν κέρδισε το ντοκιμαντέρ έγκειται στο να παραμένει στην φετιχοποίηση θέσεων χωρίς ν’ αναλύει και να παρουσιάζει την επόμενη μέρα.

Ένα δεύτερο προβληματικό στοιχείο του ντοκιμαντέρ που γίνεται διακριτό και από τον πιο πολιτικά αφελή είναι η δημοκρατικο-λαγνεία του. Στο ντοκιμαντέρ ο όρος “δημοκρατία” και “δημοκρατικός έλεγχος” γίνονται οι άξονες πάνω στους οποίους γίνεται κριτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ο όρος”δημοκρατία” ακόμη μια φορά γίνεται το μεταφυσικό και εννοιολογικό πλαίσιο μιας υποκειμενικής πολιτικής ηθικολογίας μέσα από την οποία φιλτράρεται χωρίς κανένα προσδιοριστικό και συγκεκριμένο πολιτικό πρόταγμα.

Το ντοκιμαντέρ τελειώνει κάπως παράδοξα με μια διλημματική θέση η οποία γίνεται ο φάρος της Νέας Αριστεράς: “ή με τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό ή με την Ευρωπαϊκή Ένωση”. Τι ακριβώς όμως υπαινίσσεται ο δημιουργός και τι σκοπεύει να μας προπαγανδίσει; Αλήθεια, δεν ξέρει ο δημιουργός τι σημαίνει Ευρωπαϊκός Πολιτισμός και πως έχει εδραιώσει την κυριαρχία του μέσα στην ιστορία;

Μετά το τέλος του ντοκιμαντέρ ο Χατζηστεφάνου έδωσε στον λόγο στο κοινό να θέσουν κάποιες ερωτήσεις. Με τις ερωτήσεις του κοινού έγινε διακριτός ένας τρόμος ο οποίος πλανιέται πάνω από τα κεφάλια όχι βεβαίως μόνο των παρευρισκομένων. Ο φόβος και ο τρόμος ακόμα και σ’ ένα υποθετικό σενάριο εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση συμπεριλάμβανε το πνεύμα σχεδόν όλων των ερωτήσων. Η ανησυχία της επόμενης μέρας είναι δικαιολογημένη ειδικά όταν παρουσιάζεται η συγκεκριμένη θέση εξόδου χωρίς κανένα υποστηρικτικό πολιτικό επιχείρημα και πολιτικό σχεδιασμό.

Προσπαθώντας ο δημιουργός να απαντήσει στα ερωτήματα των παρευρισκομένων δυστυχώς έπεφτε σε πολιτικά σφάλματα μέχρι και σε εννοιολογικά ανόητα. Ο δημιουργός υπερασπίστηκε την προσωπική του θεώρηση της θεωρίας των σταδίων λέγοντας ότι η επόμενη μέρα δεν θα έχει χαρακτηριστικά σοσιαλισμού αλλά κάποιου είδους απροσδιόριστα στάδια.

Επίσης, αυτό που ξάφνιασε σχεδόν έως πολύ με αντιφατικό άρωμα ήταν όταν ειπώθηκε από τον δημιουργό η θέση να “ξαναεφεύρουμε την πραγματική αριστερά”. Με την Νέα Αριστερά και μόνο τότε θα γίνει και ο πολυπόθητος για τον δημιουργό αναρχίζων ταξικός πόλεμος ο οποίος όμως δεν πρέπει να έχει κανένα ιδεολογικό περιεχόμενο και φυσικά χωρίς την συμβολή κανενός πολιτικού κόμματος.

ΗΠΑ: πολιτικά σκίτσα στα τέλη του 19ου αιώνα

Έχει πραγματικά πολιτικό και κοινωνικό ενδιαφέρον πως στα τέλη του 19ου αιώνα η καπιταλιστική παραγωγή και η ισχυροποίηση των μονοπολίων θεμελιώνεται στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης. Μέσα από αυτά τα πέντε δείγματα πολιτικών σκίτσων ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ γίνεται η επισφράγιση και το επιστέγασμα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής πολιτικής οικονομίας.

This political cartoon, titled Hopelessly Bound to the Stake, created by Bernard Gillam and published in Puck magazine in August of 1883, depicts a working class man being burned at the stake by fire projected from the mouths of several men. Perhaps one of the more noteable flame-projecting characters is Chauncey M. Depew, an extremely influential and powerful man involved in the maintaining of Cornelius Vanderbilt’s monopoly of the railroad industry. This cartoon was created to illustrate the the suffering of the working class as well as their inability to escape the overwhelming control of monopolies.

 

Drawn by Joseph Keppler – a prominent Populist cartoonist for Puck, this 1889 political cartoon attracts attention to the gross power of industrial lobbies over the Senate. Emphasized in “The Bosses of the Senate”, industrialists were learning to win their monetary games through the submissive hands of government, specifically the Senate. During this era, much of industry’s monetary success sprung from coalitions formed by competinging corporations. In order to diminish the hinderence of a free market’s price flucuations (as competition favored decreasing prices), many industries formed internal alliances amongst their corporations to coordinate prices and resource allocations. From this, the monopolists benefited, but the wider public was left behind.

 

This cartoon was drawn by William A. Rogers and it was published on October 20, 1888 in Harper’s Weekly. Harper’s Weekly was a political magazine that addressed both foreign and domestic concerns. This cartoon was drawn at a time when large trusts were creating monopolies on industry, bringing large amounts of power to a few individuals- one of these individuals being Andrew Carnegie. He believed in the benefits of business consolidation and he had become a large business leader himself. His philosophy is demonstrated in the drawing in which each of the beasts’ horns has one of Carnegie’s investments written on it. Carnegie supported trusts and said that they may be regarded with “serene confidence.” William A. Rogers was hired by Harper’s Weekly in 1877 and he took over the political cartoon cover after Thomas Nast left. He continued Nast’s tradition of creating bold statements against the United States government. In this cartoon he uses the popular character of Uncle Sam to represent America and he uses a demonic beast to represent trusts and big business.

 

This cartoon, entitled “What a Funny Little Government”, was made by Horace Taylor for the September 25, 1899 issue of The Verdict. John D. Rockefeller, shown in the cartoon, was the famous oil magnate who created a powerful monopoly on the US oil industry in less than 20 years. By 1899, the Standard Oil Trust had already been formed, which allowed Rockefeller to control his monopoly completely with this, so to speak, “corporation of corporations”: the heads of each oil refinery corporation within the country, including Rockefeller himself, formed the Board of Trustees, which set equal prices, as well as production levels, for each “branch” of the board. In this illustration, Rockefeller is examining the White House and Treasury in his hand; in the background, the State Capitol building is portrayed as a giant oil refinery. The cartoon’s main motif is that big business (specifically big oil) had become extremely prevalent in late 19th century America, and it had grown so large that the government was unable to control it. Rockefeller is portrayed as a man that has become so powerful that he has dwarfed the power of the federal government.

 

Frederick Burr Opper was a cartoonist who worked for Puck Magazine for 18 years. His cartoons usually demonstrated his negative views on trusts and industrialists and this political cartoon is no exception. In this cartoon, he depicted William Henry Vanderbilt, a successful American businessman who was in charge of New York Central and Hudson River Railroad; Jason “Jay” Gould, who was a leading railroad developer; Cyrus West Field, who led the Atlantic Telegraph Company; and Russell Sage, who held stock in the railroad industry and also was president of the Chicago, Milwaukee and St. Paul Railway. All these successful men were affiliated with the railroad industry and this political cartoon depicts them as dividing up the country which portrays them in a negative way as it implies their immense power over the industry. This political cartoon was produced in 1885 and at this time these men had immense power in the railroad industry. It was the portrayal of their power as they are shown dividing up the entire country. They are shown negatively and for this reason, those who resent them would react positively to the cartoon and the men themselves would react negatively.

 

Πηγή: wikispaces

Κύπρος: το μνημόνιο έφυγε… μένοντας!

Βγήκε κι η Κύπρος από το μνημόνιο, λοιπόν. Και μπράβο της! Μπράβο και πάλι μπράβο, καθ’ ότι αυτά πρέπει να λέγονται. Βγήκε κι η Κύπρος από το μνημόνιο, όπως έχουν ήδη βγει και η Ιρλανδία και η Πορτογαλία. Και μπράβο και στην Ιρλανδία, και μπράβο και στην Πορτογαλία. Χίλια μπράβο σε όσους βγήκαν από τα μνημόνια και δυο χιλιάδες σ’ όσους κατάφεραν να μη μπουν ποτέ σε δαύτα. Κι αυτά να τα βλέπουμε εμείς οι άχρηστοι, οι ανίκανοι, οι ρεμπεσκέδες, που από το ένα μνημόνιο βγαίνουμε και στο άλλο μπαίνουμε και μας σιχτιρίζει όλος ο κόσμος κι έχουμε καταντήσει κάτι σε μνημονιομανείς, παναπεί πρεζάκηδες των μνημονίων που δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς αυτά.

Βρυξέλλες, 7/3/2016: Ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ Γερούν Ντάισελμπλουμ λέει ένα ανέκδοτο και ο υπουργός οικονομικών της Κύπρου Χάρης Γεωργιάδης σκάει στα γέλια, δίπλα στον πρόεδρο του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ.

Ξέρω τι σκέφτεστε διαβάζοντας την προηγούμενη παράγραφο και σπεύδω να βάλω τα πράγματα στην σωστή τους θέση: όχι, δεν τρελλάθηκα! Απλώς σας προετοιμάζω για την επίθεση που θα εξαπολύσουν εναντίον μας τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τις επόμενες μέρες. Τι θα εξαπολύσουν, δηλαδή, που η επίθεση έχει ήδη εκδηλωθεί. Πάρτε ένα μικρό δείγμα:
– “Γιατί η Κύπρος βγήκε από το μνημόνιο και η Ελλάδα παραμένει” (Καθημερινή, 3/4/2016)
– “Αναστασιάδης: Η νοικοκυρεμένη πολιτική θα συνεχιστεί” (Πολίτης [Κύπρου], 7/4/2016)
– “Η Κύπρος μετανιώνει που δεν μπήκε νωρίτερα στο Μνημόνιο” (Το Χρήμα, 6/4/2016)
– “Βγήκε από το μνημόνιο η Κύπρος” (in.gr, 31/3/2016)

Τι σημαίνει, όμως, το “βγαίνω από το μνημόνιο”; Το “βγαίνω από το σινεμά”, ας πούμε, μπορεί να σημαίνει πάω μια βόλτα και μπορεί να πιω κι ένα ποτό ή, αν ήταν η τελευταία παράσταση, πάω σπίτι για ύπνο. Το “βγαίνω από το μνημόνιο”;

Ας είμαστε ψύχραιμοι. “Βγαίνω από το μνημόνιο” θα πεί τέρμα τα δίφραγκα και τα φράγκα που έπαιρνα από τον Μηχανισμό Στήριξης (ESM) και τώρα πρέπει να ξαναβγώ στις αγορές για δανεικά. Επίσης, σημαίνει ότι τώρα, εκτός από τα δανεικά που χρειάζομαι για να σπρώξω την διαλυμένη οικονομία μου μπροστά, χρειάζομαι και παραπανίσια δανεικά για να ξεπληρώσω τα φράγκα και τα δίφραγκα που είχα πάρει κατά την διάρκεια του μνημονίου από τον Μηχανισμό Στήριξης. Υποθέτω ότι όλοι θυμάστε κάτι δόσεις, που για να τις πάρουμε μαύριζε το συκώτι μας επειδή έπρεπε κάθε φορά να κλείσει πρώτα μια αξιολόγηση; Πώς το βλέπετε το θέμα, λοιπόν; Δεν πρέπει κάποια στιγμή να επιστρέψουμε αυτά τα λεφτά και, μάλιστα, με τόκο; Ε, αυτή η στιγμή είναι τώρα.

Το κακό είναι ότι αυτή η ρημάδα η στιγμή δεν είναι καθόλου στιγμή, καθ’ όσον τραβάει πολύ σε μάκρος. Η Κύπρος, ας πούμε, έμεινε τρία χρόνια σε μνημόνιο και θα χρειαστεί δεκαπέντε για να ξοφλήσει τα δανεικά αυτής της τριετίας, με το τελευταίο τοκοχρεωλύσιό της να έχει οριστεί για τον Μάρτιο του 2031. Υπ’ αυτή την έννοια, είναι απολύτως λογικό το ότι η Ελλάδα θα καθαρίσει τις ανάλογες υποχρεώσεις της το 2050 και πάντοτε υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα ακολουθήσει και τέταρτο μνημόνιο. Συνεπώς, είχε δίκιο βουνό ο Βαρουφάκης που είπε πριν έναν μήνα: “Θα ήμουν ο πρώτος που θα πανηγύριζα αν η Κύπρος, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία έβγαιναν από το μνημόνιο, αλλά δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, απλά τέλειωσε η καταβολή δόσεων από το ESM. Τώρα ξεκινάει η μακρά και βασανιστική διαδικασία της αποπληρωμής του 95% των χρημάτων των δόσεων. Απλά τέλειωσαν τα πακέτα. Τώρα θα ξεκινήσουν νέα μέτρα”.

Προσέξατε όσο έπρεπε την τελευταία φράση τού Βαρουφάκη; Δείτε τώρα τι λέει ο ίδιος ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας στο τουίττερ:

Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι μνημονιακοί νόμοι όχι απλώς δεν πρόκειται να καταργηθούν αλλά θα προστεθούν και νέοι, με περισσότερα αντιλαϊκά μέτρα. Με δυο λόγια: το μνημόνιο φεύγει μένοντας! Το είπε ξεκάθαρα ο επί κεφαλής του Μηχανισμού Στήριξης Κλάους Ρέγκλινγκ, στην ανακοίνωση που εξέδωσε στις 31 Μαρτίου, ημέρα της εξόδου της Κύπρου από το μνημόνιο: “Το τέλος του προγράμματος δεν είναι το τέλος της μεταρρυθμιστικής ατζέντας στην Κύπρο. Χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες για να μειωθεί το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, να συνεχισθούν οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και να διατηρηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία (…) Για τον σκοπό αυτό, ο ESM θα ενημερώνεται τακτικά από την Κύπρο και θα μετέχει στις αποστολές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δύο φορές τον χρόνο, για τη μετά το πρόγραμμα παρακολούθηση“. Πόσο πιο καθαρά να το πει ο άνθρωπος; Πάντως, αν κρίνουμε από τα παραπάνω “τιτιβίσματά” του, ο Αναστασιάδης τον κατάλαβε απολύτως.

Βγήκε, λοιπόν, η Κύπρος από το μνημόνιο. Και μπράβο της. Μόνο που, βγαίνοντας, πήρε μαζί της τους πετσοκομμένους μισθούς, τις συντάξεις εξαθλίωσης, τα γκρεμισμένα εργασιακά δικαιώματα, την κατακόρυφα αυξημένη μετανάστευση των νέων, τις κατεστραμμένες μικροεπιχειρήσεις, την πρωτοφανή ανεργία (16,5%, εκεί που πριν 3 χρόνια δεν ξεπερνούσε το 4,4%), το εκτιναγμένο στο 108% του ΑΕΠ χρέος (από 61,3% το 2010), τους καινοφανείς και δυσβάσταχτους φόρους στα ακίνητα, τις κουρεμένες καταθέσεις, την διάλυση του κοινωνικού κράτους, την κατάρρευση του ΑΕΠ… Κράτησε, δηλαδή, όλα τα συστατικά στοιχεία του μνημονίου.  Όπως έκαναν, άλλωστε, και η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, πιστοποιώντας μια μεγάλη αλήθεια: ακόμα κι αν βγεις από τα μνημόνια, αυτά θα μένουν εκεί. Στον σβέρκο σου.

 

Πηγή: Cogito Ergo Sum

Ο “νέος ιμπεριαλισμός” ως μετα-καπιταλισμός και βάλτου ρίγανη

Ο “νέος ιμπεριαλισμός” γίνεται η καθολική έννοια μιας πανταχούσα παρουσίας που χαρακτηρίζει την πραγματικότητα ως ιμπεριαλιστική καθ’ αυτήν. Μια τέτοια πραγματικότητα είναι προσβάσιμη στην ανάλυση και στην κριτική αφού οι αρχές δεν θα προσφέρουν καμιά θεωρητική ή πρακτική ανατροπή του κεφαλαίου αλλά αντιθέτως την διατήρησή του και την ενδυνάμωση της κυριαρχίας του. Ο ιμπεριαλισμός γίνεται η πολιτική πραγματικότητα που για να γίνει μπορετή η αποδεύσμευσή του από αυτήν πρέπει να εγκαθιδρυθεί ο καθαρός καπιταλισμός του ελεύθερου εμπορίου και της ατομικής ιδιοκτησίας. Με άλλα λόγια ο ιμπεριαλισμός είναι η κακή προέκταση του καλού καπιταλισμού ή καλύτερα το κακό πρόσωπο του ανθρώπινου καπιταλισμού.

Υπάρχει δηλαδή ένας νέου τύπου μετα-ιμπεριαλισμός ενός κακού μετα-καπιταλισμού. Το τέλος της ιστορίας της δυτικής διανόησης έχει αποδεσμεύσει από την ίδια την όποια διαλεκτική σκέψη. Αυτό που παραμένει και συνεχίζει να αναλύει την πραγματικότητα είναι μια μεταφυσική μετα-μεταφυσικού τύπου παρανόηση της εγελιανής άρνησης, δηλαδή ο συλλογισμός από το παλιό να βγεί το νέο και από το νέο το καλο νέο αλλά μπορεί και το κακό νέο με προσδιορσμούς καθαρότητας και μη σύγκρουσης.

Το δίδυμο Μηλιός και Σωτηρόπουλος έχει πολλά να πεί για την ανάγκη του “νέου” μια που το τέλος της ιστορίας έχει ήδη ιδεολογικά χωνευτεί από τον περασμένο αιώνα.

 

• “Νέος Ιμπεριαλισμός; Από τον Hilferding και τον Schumpeter στις σύγχρονες θεωρητικές διαμάχες” – Γιάννης Μηλιός και Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος

” (…) ο καπιταλισμός έχει υποστεί ριζικούς και δομικούς μετασχηματισμούς, με αποτέλεσμα η ανάλυση του Μαρξ να μην επαρκεί πλέον για την πλήρη περιγραφή του“. (σελ. 2)

“Ο Weber ολοκλήρωσε το επιχείρημά του με την παρατήρηση ότι ο φιλελεύθερος καπιταλισμός μπορεί να τιθασεύσει την επεκτατική τάση του κράτους και σε σημαντικό βαθμό να περιορίσει το φαινόμενο του ιμπεριαλισμού. Στο πλαίσιο αυτό εισήγαγε μία θεμελιώδη διάκριση η οποία – όπως θα δούμε στη συνέχεια – έμελε να έχει πολλούς μεταγενέστερους οπαδούς. Η ιμπεριαλιστική «αρπακτική» μορφή του καπιταλισμού, κατά βάση συνδεδεμένη με μονοπωλιακά οικονομικά συμφέροντα, δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία απόκλιση από τον καπιταλισμό του ελεύθερου εμπορίου και της ατομικής ιδιοκτησίας. Αναπτύσσοντας με διαφορετικό τρόπο το επιχείρημά του, ο Weber συμμερίζεται σε κάποιο βαθμό τα συμπεράσματα των κλασικών μαρξιστικών θεωριών του ιμπεριαλισμού: παραδέχεται, δηλαδή, τη μερική σύνδεση ανάμεσα στον ιμπεριαλισμό και τη μονοπωλιακή οργάνωση της οικονομίας, υποστηρίζοντας όμως παράλληλα ότι η δυνατότητα μετάβασης σε ένας ειρηνικό φιλελεύθερο καπιταλισμό δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να αποκλειστεί”. (σελ. 6)

” (…) ο καθαρός φιλελεύθερος καπιταλισμός δεν έχει ανάγκη την ιμπεριαλιστική επέκταση για την αναπαραγωγή του. (…) ο φιλελεύθερος καπιταλισμός ήταν «από τη φύση του αντι-ιμπεριαλιστικός», έτσι «δεν μπορούμε να εξάγουμε άμεσα από αυτόν ιμπεριαλιστικές τάσεις όπως αυτές που υφίστανται, αλλά πρέπει προφανώς να δούμε τις τελευταίες μόνο σαν ξένα στοιχεία, μεταφερόμενα στον κόσμο του καπιταλισμού από εξωτερικούς χώρους και υποστηριζόμενα από μη-καπιταλιστικούς παράγοντες στη σύγχρονη ζωή» (όπ. παρ.: 96). Ο ιμπεριαλισμός δεν θα έπρεπε λοιπόν να ερμηνευτεί σαν μία αναγκαία φάση του καπιταλισμού, αλλά σαν ένα μεταβατικό φαινόμενο μέχρι τον τελικό θρίαμβο του καπιταλισμού”. (σελ. 7)

“Ενδεικτική είναι η αξιομνημόνευτη παρέμβαση της Arendt (1951). Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη σύνδεση ανάμεσα στη φασιστική και ιμπεριαλιστική ιδεολογία, υποστήριξε ότι οι ρατσιστικές ιδεολογίες του ιμπεριαλισμού και οι μη-φιλελεύθερες δομές της ιμπεριαλιστικής πολιτικής συμβάλλουν αργά ή γρήγορα στο φασισμό. Κατέληξε, μάλιστα, στο ίδιο συμπέρασμα με τον Schumpeter, επισημαίνοντας ότι σε τελευταία ανάλυση ο ιμπεριαλισμός είναι αποτέλεσμα κατάλοιπων από προ-δημοκρατικές κοινωνικές δομές οι οποίες επιβιώνουν στις μοντέρνες βιομηχανικές κοινωνίες. Κατά συνέπεια, ο καθαρός φιλελεύθερος καπιταλισμός δεν έχει ανάγκη τον ιμπεριαλισμό για την αναπαραγωγή του”. (σελ. 9)

“Όπως εύκολα μπορούμε να παρατηρήσουμε, μεγάλη ήταν η σύγκλιση στην άποψη ότι ο ιμπεριαλισμός αντιστοιχεί σε μορφές καπιταλισμού που αποκλίνουν από την αντίστοιχη φιλελεύθερη του μορφή“. (σελ. 10)

(και εδώ μια ματιά παρακαλώ!)

• Ρωσικός ιμπεριαλισμός – Zbigniew Marcin Kowalewski

Από τον στρατιωτικοφεουδαρχικό ιμπεριαλισμό της τσαρικής Ρωσίας στον γραφειοκρατικό ιμπεριαλισμό της ΕΣΣΔ μέχρι και τον καπιταλιστικό ιμπεριαλισμό της σημερινης Ρωσίας.

Ένα ωραίο πλούσιο γεύμα από τον αρχιμάγειρα Zbigniew Marcin Kowalewski και μια εικόνα η οποία αναμφίβολα θα τον γοήτευε:

“Ο ≪ιμπεριαλιστικός οικονομισμός≫ [ΣτΜ], η άρνηση του δικαιώματος των λαών στην αυτοδιάθεση, ο οποίος (υπό τις επικρίσεις του Λένιν) εξαπλώθηκε μεταξύ των Ρώσων Μπολσεβίκων, ήταν μια ακραία της εκδήλωση. Στην πραγματικότητα, ισχύει το ακριβώς αντίθετο: η κρατική απόσχιση ενός καταπιεσμένου λαού είναι η προϋπόθεση για την καταστροφή των αποικιακών σχέσεων, μολονότι δεν το εγγυάται. Ο Βασίλ Σακράι (Vasyl Shakhrai), ο μπολσεβίκικος αγωνιστής της ουκρανικής επανάστασης, το είχε ήδηκαταλάβει αυτό από το 1918 και άσκησε δημοσίως πολεμική στον Λένιν για το ζήτημα αυτό10. Πολλοί άλλοι μη-ρώσοι κομμουνιστές το κατάλαβαντότε, ειδικά ο ηγέτης της τατάρικης επανάστασης, Μιρσαΐντ Σουλτάν Γκαλίεφ. Ήταν ο πρώτος κομμουνιστής που αποσύρθηκε από τη δημόσιαπολιτική ζωή κατ’ απαίτηση του Στάλιν, το 1923.”

“Με την εγκαθίδρυση του σταλινικού καθεστώτος, αποκαταστάθηκε η ιμπεριαλιστική κυριαρχία της Ρωσίας επί όλων εκείνων των λαών, που είχαν προηγουμένως κατακτηθεί και αποικιοποιηθεί, όσοι παρέμειναν εντός των συνόρων της Σοβιετικής Ένωσης απαρτίζοντας πλέον το μισό του πληθυσμού της, καθώς επίσης και επί των νέων προτεκτοράτων: Μογγολία και Τούβα.”

“Η κρίση του σοβιετικού γραφειοκρατικού καθεστώτος και του ρωσικού ιμπεριαλισμού ήταν τόσο μεγάλη που, προς έκπληξη όλων, η ΕΣΣΔκατέρρευσε το 1991, όχι μόνο χωρίς έναν παγκόσμιο πόλεμο, αλλά ακόμα και χωρίς εμφύλιο πόλεμο.”

• Και τέλος η “ρωσική ιμπεριαλιστική” δύναμη από τον σημερινό κυριακάτικο Ριζοσπάστη  (11/10/15) και κάποια ερωτήματα που τίθενται:

” (…) Ετσι, μπορούμε να πούμε πως στο σύγχρονο ιμπεριαλιστικό σύστημα, όπου περίπου 200 κράτη έχουν “πολιτική ανεξαρτησία”, έχει διαμορφωθεί ένα καθεστώς ανισότιμης αλληλεξάρτησης μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών, που μοιάζει με μια ιμπεριαλιστική “πυραμίδα”, όπου κάθε καπιταλιστικό κράτος καταλαμβάνει τη δική του θέση, στη βάση της ισχύος του (οικονομικής, πολιτικής, στρατιωτικής). Βεβαίως, η θέση των κρατών μεταβάλλεται, λόγω της επίδρασης του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης.

1. “… που μοιάζει με μια ιμπεριαλιστική “πυραμίδα”, όπου κάθε καπιταλιστικό κράτος καταλαμβάνει τη δική του θέση“: ΄τοτε γιατί να μην υποθέσουμε ότι όλες οι χώρες, οι περίπου 200” δηλαδή δεν μπορεί να θεωρηθούν ιμπεριαλιστικές; Γιατί όμως το ιμπεριαλιστικό σύστημα θεωρείται και παρουσιάζεται ως οικονομική “πυραμίδα”; Ποιά χώρα αλήθεια δεν είναι καπιταλιστική όταν περίπου 200 είναι καπιταλιστικές; Δηλαδή θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος ότι η παρούσα πολιτική πραγματικότητα είναι ένα ιμπεριαλιστικό αποκλεισμένο στεγανό;

(…) Στην πραγματικότητα, οι πολιτικές δυνάμεις διαφορετικών ιδεολογικών αποχρώσεων αναγνωρίζουν τις νέες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και τη διαφαινόμενη ανακατάταξη στο παγκόσμιο σύστημα και χαρακτηρίζουν “εκδημοκρατισμό” των διεθνών σχέσεων, “πολυπολικό κόσμο” την τάση ν’ αλλάξει ο συσχετισμός, όπως διαμορφώθηκε μετά τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες, αλλά και τη διεύρυνση κι εντατικοποίηση της δράσης του ΝΑΤΟ, της ΕΕ τα τελευταία 20 χρόνια. Ο νέος συσχετισμός περιλαμβάνει την ενίσχυση των Γερμανίας, Ρωσίας, Κίνας, Βραζιλίας και άλλων κρατών.

2. ” Ο νέος συσχετισμός περιλαμβάνει την ενίσχυση των Γερμανίας, Ρωσίας, Κίνας, Βραζιλίας και άλλων κρατών.“: Δεν θα μπορούσε εδώ να εξηγηθεί υλιστικά από που προκύπτει αυτός ο νέος συσχετισμός και γιατί περιλαμβάνει την ενίσχυση π.χ της Ρωσίας, για να το συγκεκριμενοποιήσουμε;

(…) Οι διάφορες προτάσεις τους, όπως π.χ. η διεύρυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με άλλες χώρες ή η αύξηση του παγκόσμιου ρόλου της ΕΕ ή ακόμη της Ρωσίας και της Κίνας στις διεθνείς υποθέσεις, δεν είναι ικανές να βάλουν σε άλλες “ράγες” τις εξελίξεις. Και αυτό γιατί δεν μπορούν να σταματήσουν τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, οι οποίες εκδηλώνονται για τις πρώτες ύλες, την Ενέργεια και τους δρόμους μεταφοράς της, τη μάχη για τα μερίδια των αγορών. Ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός είναι που οδηγεί σε τοπικές ή και γενικευμένες στρατιωτικές επεμβάσεις και πολέμους.

3. “η αύξηση του παγκόσμιου ρόλου της ΕΕ ή ακόμη της Ρωσίας και της Κίνας στις διεθνείς υποθέσεις, δεν είναι ικανές να βάλουν σε άλλες “ράγες” τις εξελίξεις. Και αυτό γιατί δεν μπορούν να σταματήσουν τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις“: Από την μια δηλαδή θεωρείται ιμπεριαλιστική δύναμη η ΕΕ αλλά και η Ρωσία όπως και η Κίνα αλλά από την άλλη ποιός και με ποιά πραγματολογικά κριτήρια διαφαίνεται μια προσπάθεια “να σταματήσουν τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις”; Αν κάποιος προσπαθεί αλήθεια να σταματήσει τις όποιες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις χαρακτηρίζεται ταυτόχρονα και ιμπεριαλιστική δύναμη;

(…) Οι εργαζόμενοι δεν έχουν κανένα συμφέρον να πιστέψουν πως είναι δυνατόν να “εκδημοκρατιστούν” ο καπιταλισμός και οι διεθνείς σχέσεις και να επιλέξουν ιμπεριαλιστή που δήθεν θα υλοποιήσει κάτι τέτοιο.”

4. “να επιλέξουν ιμπεριαλιστή που δήθεν θα υλοποιήσει κάτι τέτοιο“: ένας τέτοιος συλλογισμός όμως δεν είναι το συμπέρασμα του ότι η πραγματικότητα διαχέεται από ένα υπεριμπεριαλιστικό πνεύμα με την βοήθεια του οποίου αποκαθηλώνεται η πολιτική και οικονομική διαλεκτική σχέση του τι είναι ιμπεραιλισμός;

 

 

Οι μπίζνες του γερμανικού κεφαλαίου στην Αλβανία

Δεν είναι τυχαίο ότι η Γερμανίδα καγκελάριος ξεκίνησε το πρωί της Τετάρτης από τα Τίρανα τη «μίνι» περιοδεία στα Δυτικά Βαλκάνια… Ούτε ότι η Αλβανία ήταν η μοναδική από τις τρεις χώρες της περιοχής που είχε προγραμματίσει ειδικό οικονομικό φόρουμ («Γερμανο-αλβανική Επιχειρηματική Συνδιάσκεψη» στο υπό κατασκευή «Επιχειρηματικό Πάρκο των Τιράνων»), με στόχο την προσέλκυση Γερμανών μεγαλοεπενδυτών και βιομηχάνων…

Την υποδέχτηκε με «ικανοποίηση» ο «Σοσιαλιστής» πρωθυπουργός Εντι Ράμα, που μόλις δύο μέρες νωρίτερα είχε δει το Γερμανό πρέσβη στην Αλβανία να υπογράφει έξι δάνεια συνολικού ύψους 107,5 εκατ. δολαρίων, με στόχο την προώθηση επενδύσεων και αναπτυξιακών έργων στους τομείς της Ενέργειας, της Υδρευσης και των Υποδομών. Συμπτωματικά, αυτοί οι τομείς, δηλαδή η Ενέργεια, η Υδρευση και η δημιουργία νέων υποδομών σε μεταφορές, ήταν και το κεντρικό θέμα του γερμανο-αλβανικού επιχειρηματικού φόρουμ την Τετάρτη. Αυτοί, άλλωστε, είναι οι τομείς που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα το γερμανικό κεφάλαιο που δραστηριοποιείται στη χώρα.

Η καγκελάριος «καθησύχασε» την ηγεσία της Αλβανίας και εμμέσως τις κυβερνήσεις και άλλων χωρών της περιοχής, πως «δεν υπάρχει τεχνητή καθυστέρηση» στη διαδικασία ένταξής τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση» και ότι θα πρέπει να εμβαθύνουν τις μεταρρυθμίσεις «για να ικανοποιήσουν τα απαιτούμενα κριτήρια».

 

«Ευχαριστούμε τους Γερμανούς επενδυτές…»

Οταν η Μέρκελ μετέβη στο Γερμανο-αλβανικό Επιχειρηματικό Φόρουμ για να εκφωνήσει ομιλία με θέμα «Οι ευκαιρίες και οι προκλήσεις για την Αλβανία από τη σκοπιά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας», ξανάκουσε τον πρωθυπουργό Ράμα να μιλά για «τη μεγάλη σημασία των γερμανικών επενδύσεων στην Αλβανία» και δη για τις επενδύσεις ύψους 100.000.000 ευρώ που πραγματοποιεί ο γερμανικός όμιλος «LINDNER».

«Είμαστε βαθιά ευγνώμονες στην οικογένεια Λίντνερ, όχι μόνο γιατί αποφάσισε να επενδύσει 100.000.000 ευρώ στη χώρα μας, αλλά και γιατί έφερε ένα κομμάτι της Γερμανίας στην καρδιά της Αλβανίας μέσω αυτής της επένδυσης. Η οικογένεια Λίντνερ έχει φέρει την ελεύθερη επιχειρηματικότητα ως κοινωνική, οικονομική και αστική συμβολή, σαν μία γέφυρα επικοινωνίας που διευκολύνει όχι μόνο την κυκλοφορία του χρήματος, αλλά και τις ιδέες και την κουλτούρα της συνεργασίας» είπε ο Ράμα, που έπλεξε στη συνέχεια εγκώμια στο γερμανικό κεφάλαιο και για το υπό κατασκευή«Επιχειρηματικό Πάρκο Τιράνων» (που φυσικά έχουν αναλάβει γερμανικές εταιρείες…), τάζοντας στην αλβανική εργατική τάξη 10.000 νέες θέσεις εργασίας «άμα ολοκληρωθεί το έργο». Ας σημειωθεί εδώ ότι το «Επιχειρηματικό Πάρκο Τιράνων» βρίσκεται σε ιδιαίτερα πλεονεκτική θέση: στα περίχωρα της πρωτεύουσας, κοντά σε οδικό άξονα σύνδεσης Βελιγραδίου-Σκοπίων (που οδηγεί στις αγορές της κεντρικής, βόρειας Ευρώπης) και σε οδικές αρτηρίες που οδηγούν είτε προς τη νότια Ελλάδα, είτε προς τις ανατολικές ακτές της Αδριατικής.

Ο Αλβανός πρωθυπουργός προσπάθησε να ξεπουλήσει και τους υδροφόρους ορίζοντες της χώρας του, διαλαλώντας στους Γερμανούς επενδυτές ότι η Αλβανία «είναι πλούσια σε πηγές νερού… και η δεύτερη πλουσιότερη χώρα της Ευρώπης σε νερό μετά τη Νορβηγία με σημαντικές δυνατότητες για την ανάπτυξη υδροηλεκτρικών έργων». Συνδυάζοντας το ξεπούλημα του νερού με εκείνο του τομέα της παραγωγής Ενέργειας, ο Εντι Ράμα δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι η χώρα του «υποφέρει από χρόνια έλλειψη συστήματος υδροδότησης και άρδευσης, αλλά και τεράστιες ελλείψεις σε ηλεκτρική ενέργεια». Λες και οι ελλείψεις σε σύγχρονες υποδομές ύδρευσης και ηλεκτροπαραγωγής είναι «φυσικό φαινόμενο», για το οποίο δεν ευθύνονται οι αλβανικές κυβερνήσεις και η ντόπια αστική τάξη που κυβερνά τόσα χρόνια…

Βεβαίως από τέτοιες συνεργασίες ωφελείται τα μέγιστα το Αλβανικό κεφάλαιο.

Αεροδρόμια και λιμάνια…

Αλλά τους Γερμανούς κεφαλαιοκράτες, τους ενδιαφέρουν και τα έργα υποδομών σε συγκοινωνίες και μεταφορές. Με λίγα λόγια, οι Γερμανοί ενδιαφέρονται για τα λιμάνια και τα αεροδρόμια της Αλβανίας, έχοντας ήδη βάλει χέρι στο εκσυγχρονισμένο Διεθνές Αεροδρόμιο των Τιράνων «Μητέρα Τερέζα» και το ανατολικό τμήμα του λιμανιού στο Δυρράχιο που σχετίζεται με τις μεταφορές εμπορευμάτων.

Ως γνωστόν, το νέο αεροδρόμιο Τιράνων «Tirana International Airport» άρχισε να εκσυγχρονίζεται το2005, έπειτα από συμφωνία κοινοπραξίας εταιρειών για 20ετή εκμετάλλευση, με τη γνωστή γερμανική εταιρεία «Χόχτιφ» (Hochtief) να έχει το 47%, η «Εταιρεία Γερμανικής Επένδυσης» το 31,7% και το Αλβανο-αμερικανικό Επιχειρηματικό Ταμείο το 21,3%. Σήμερα, οι Αλβανοί πιέζουν να πετύχουν άρση της «αποκλειστικότητας» διεθνών πτήσεων που έχει το αεροδρόμιο των Τιράνων, με επιχείρημα τη μεγαλύτερη ανάπτυξη του τουρισμού και της τοπικής οικονομίας, δίχως να είναι βέβαιο πως θα καταφέρουν να αποσπάσουν μία θετική απάντηση, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον…

Οσον αφορά στο τμήμα του λιμανιού του Δυρραχίου που σχετίζεται με τη μεταφορά εμπορευμάτων, θα πρέπει να σημειώσουμε πως έχειστρατηγική σημασία, μεταξύ άλλων και γιατί προορίζεται να παίξει σημαντικό ρόλο στο δίκτυο του Διαδριατικού Αγωγού Μεταφοράς Φυσικού Αερίου από την Κασπία Θάλασσα στην Ευρώπη (ΤΑΡ). «Συμπτωματικά» και σε αυτό το έργο έχουν ανακατευτεί, από το 2013, γερμανικά κεφάλαια, μέσω της εταιρείας «ENS APO», που είναι θυγατρική του μεγάλου ομίλου «ΕΜS-FEHN».

Σύμφωνα με μερίδα του αλβανικού Τύπου, τους τελευταίους μήνες, η «ENS APO» κατηγορεί τις αλβανικές αρχές και τη διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Δυρραχίου ότι προσπαθεί να σαμποτάρει και να παρεμποδίσει τη μεταφορά εμπορευμάτων στο ανατολικό τερματικό σταθμό που ελέγχει η εταιρεία, είτε λόγω διαφθοράς, είτε γιατί η διεύθυνση της διοίκησης τάσσεται με άλλα επιχειρηματικά συμφέροντα, που επιβουλεύονται επίσης την εκμετάλλευση του εμπορευματικού τμήματος του λιμανιού, ενόψει του αναβαθμισμένου ρόλου που θα έχει στο μέλλον λόγω του αγωγού ΤΑΡ,αυτού που θα περάσει από την Ελλάδα με τις ευλογίες των ΗΠΑ… Αυτό και μόνο δείχνει ότι η διεύθυνση της διοίκησης μάλλον βλέπει προς ΗΠΑ μεριά. Αλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αμέσως μετά την αντεπανάσταση και την παλινόρθωση του καπιταλισμού το 1991, μονοπώλια των ΗΠΑ δρουν στην Αλβανία και έχουν κάνει μεγάλες επενδύσεις στον τομέα πετρελαίου.

Το θέμα αυτό του Οργανισμού Λιμένος Δυρραχίου απασχόλησε, την Πέμπτη, την πολύωρη συνάντηση του Αλβανού υπουργού Μεταφορών και Υποδομών,Εντμοντ Χατζινάστο, με το γραμματέα του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών και Μεταφορών, Ράινερ Μπάακ, που συμμετείχε στην αντιπροσωπεία που συνόδεψε τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκ. Μέρκελ. Δεν έγινε γνωστό εάν το πρόβλημα λύθηκε. Το σίγουρο είναι ότι ο Μπάακ μετέφερε τις έντονες αντιδράσεις και τον εκνευρισμό μέρους του γερμανικού κεφαλαίου για την «αλβανική διαφθορά»… και τον «αντιεπαγγελματισμό» που θα μπορούσε να βάλει φρένο σε μελλοντικά επενδυτικά σχέδια της Γερμανίας, που σήμερα είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της χώρας, έπειτα από την Ιταλία, την Ελλάδα, την Τουρκία και την Κίνα, με όγκο συναλλαγών 218.000.000 ευρώ.

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ, Ριζοσπάστης από ad_placitum

SMS και αφέντης-δούλος

Με ένα μήνυμα (SMS) δύο λέξεων και κάποιων αριθμών απολαμβάνεις την μακαριότητα της ήσυχης συνείδησης του δυτικού πολισμένου υποκειμένου. Η συγκεκριμένη έκφραση της πράξης της φιλανθρωπικής οικονομικής συνεισφοράς στους φτωχούς και καταπιεσμένους ανθρώπους του πλανήτη δεν αποδεσμεύεται από την σχέση της διαλεκτικής του αφέντη-δούλου.

Η μικροαστική αντίληψη λύπησης που αντέχει μόνο να βλέπει την μιζέρια σαν διαφημιστικό σπότ εκφράζεται σε αυτές τις φωτογραφίες. Χαρίζει ένα βλέμμα συμπαράστασης μακριά από το αληθινό συμβάν και αρκείται να διαχωρίζεται το βλέμμα από το αληθινό συμβάν από μια στάλα χάος. Η μικροαστική αντίληψη δεν αντέχει ούτε να κοιτά πέρα από μια διαφημιστική εικόνα αλλά πόσο μάλλον να κατανοήσει την πολιτική οικονομία του κεφαλαίου. Η αποστροφή και η αδιαφορία του μικροαστού στο αληθινό πολιτικό συμβάν εκφράζεται και εξαφανίζεται ταυτόχρονα, σαν στο ίδιο δευτερόλεπτο, με μια αποστολή ενός μηνύματος. Όσο διαρκεί ένα μήνυμα από το κινητό τηλέφωνο τόσο διαρκεί και η επιβεβαιώση της διαλεκτικής του αφέντη-δούλου. Η εξάλειψη αυτού του οποίου δεν θέλω να κοιτάω γίνεται με ένα μήνυμα και αμέσως η διαφήμιση εξαφανίζεται.

Να ποιά είναι η ιδιότητα αυτών των διαφημιστικών σπότ: να υπάρχουν όσο δεν στέλνεις σε μήνυμα τον αηδιαστικό οίκτο σου. Να και ποιά είναι η μεταμοντέρνα καπιταλιστική επαφή των ανθρώπων: αυτό που με βοηθά να έρθω σε επαφή με τον άλλο, η  αναγνώριση με άλλα λόγια της σύνδεσής μου με τον άλλο, έγκειται στην υπεράσπιση αυτού του οποίου παράγει την αποξένωση. Η αποξένωση των καπιταλιστικών σχέσεων και παραγωγής είναι η σχέση μεταξύ των ανθρώπων που θεωρείται η φυσική επαφή και σχέση των ανθρώπων.

Ένα εξαίρετο παράδειγμα της καπιταλιστικής επαφής των ανθρώπων και η έκφραση της σχέσης αφέντη-δούλου συνοψίζονται στις φωτογραφίες που διαφημίζονται από διάφορα μέσα μαζικής μεταφοράς στο καπιταλιστικό κέντρο του Λονδίνου οι οποίες ανανεώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα με κάθε φορά άλλους πρωταγωνιστές:

 

Πηγή: Αγκάρρα

ΑΚΕΛ ή ΑΛΕΚ

ΑΚΕΛ Αριστερά Νέες Δυνάμεις

ή

ΑΛΕΚ Αρσιατρέ Νέςε Δνυάμιες;

Aθλιομαρξιστικές και ψευδομαρξιστικές θεωρίες…

     Spillway Dam at Trans-Caucasian Hydroelectric Station, 1929, Arkady Shaikhet

“Ο Λενινισμός ξεχωρίζει καθαρά από τις αθλιομαρξιστικές και ψευδομαρξιστικές θεωρίες με μια βασική θεωρητική αρχή: ζούμε πραγματικά σε μια εποχή μετάβασης, σε μια κατά την οποία ο καπιταλισμός διέρχεται την φάση της διάλυσης, της υποχώρησης και της αντικατάστασής του από μια καινούργια και λογικότερη οικονομική και κοινωνική διάταξη πραγμάτων. Η ορθότητα της απόψης δεν κλονίζεται από το γεγονός ότι οι παραγωγικές δυνάμεις δείχνουν οτι αναπτύσσονται πολύ σε ορισμένες καπιταλιστικές χώρες. Όποιος θέλει να την ελέγξει είναι υποχρεωτικό να συνυπολογίσει και άλλους παράγοντες: εκείνους που έκαναν δυνατή την διάσταση τούτη (την τρομερή καταστροφή κατά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο και τις ιδιόμορφες συνθήκες της μεταπολεμικής εποχής)…”

“Η καπιταλιστική παραγωγή, παρά την φιλοχρηματία της, σπαταλάει αδίστακτα το ανθρώπινο υλικό, όπως ακριβώς απαταλάει και τα υλικά μέσα, χρησιμοποιώντας ανταγωνιστικές εμπορικές μέθοδες διανομής των προϊόντων, με αποτέλεσμα να ιδιοποιείται ο μεμονωμένος καπιταλιστής ότι χάνει η κοινωνία.”

Η πολιτική οικονομία της σχεδιασμένης οικονομίας, Paul A. Baran, Κάλβος, 1980 (σελ. 25-27).