Λίγα σχόλια με αφορμή το άρθρο του Κωνσταντίνου Στυλιανού Η καπιταλιστική ελευθερία και η ελευθερία επιλογής:
Ισχυρίζεται λοιπόν ο αρθρογράφος:
1. “Με όποιο φακό και αν κοιτάξει κανείς τις τελευταίες εξελίξεις στην Ελλάδα…” – Το θέμα είναι ότι μια μαρξιστική/λενινιστική ανάλυση των εξελίξεων δεν είναι απλά μια επιπρόσθετη ανάλυση αλλά αυτή που καταφέρνει λόγω της επιστημονικότητάς της να συνυπάρχει ταυτόχρονα με την αλήθεια μιας χειραφέτησης που δεν ασπάζεται καμιά άλλη πολιτική ιδεολογία.
2. “Έχουμε πάντοτε κατά νου εκείνους τους ανθρώπους και εκείνες τις κοινωνικές δυνάμεις που είναι με ειλικρίνεια προσανατολισμένοι προς την ριζοσπαστική κοινωνική αλλαγή και επομένως τους ενδιαφέρει πραγματικά πως μια τέτοια αλλαγή μπορεί να έρθει πιο κοντά. Για τους υπόλοιπους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βολεύονται με την υπάρχουσα κατάσταση και έχουν ταυτίσει τον καπιταλισμό με ότι καλύτερο μπορεί να φέρει η μοίρα της ανθρωπότητας, αυτό το κείμενο δεν θα είναι χρήσιμο γιατί δεν μιλά τη γλώσσα τους.” – Εδώ από ότι καταλαβαίνω υπάρχουνε οι άνθρωποι του “Όχι” και οι άνθρωποι του “Ναι”. Για τον αρθρογράφο οι άνθρωποι του “Όχι” αγωνίζονται για “ριζοσπαστική κοινωνική αλλαγή”.
3. Βασικές θέσεις του αρθρογράφου:
-
“Η ελευθερία στον καπιταλισμό ξεκινά και τελειώνει στην ελευθερία της επιλογής μπροστά στο ράφι της υπεραγοράς.
-
“Η καπιταλιστική ελευθερία εξαντλείται στην καπιταλιστική σφαίρα της κυκλοφορίας.”
-
“Για να υπάρχει η καπιταλιστική κυκλοφορία προϋποτίθεται η καπιταλιστική παραγωγή, είναι διαλεκτικά δεμένο ζευγάρι.”
-
“Η «ελευθερία» της κυκλοφορίας πρέπει απαραίτητα να συνυπάρχει μαζί με την ανελευθερία της παραγωγής.”
Οι θέσεις αυτές δεν είναι ξεκάθαρες όσον αφορά το περιεχόμενό τους αλλά και ως προς την συμπερασματική δυναμική τους. Για παράδειγμα, η μόνη αλλοιωμένη μορφή ελευθερίας που μπορεί να υπάρξει εντός του καπιταλισμού αναφέρεται στην ασυδοσία του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, ο οποίος δημιουργεί επίπλαστες ανάγκες στους αγοραστές, τους οποίους προσκαλεί να μετέχουν σε μια ξέφρενη αγορά προϊόντων που καμιά σχέση δεν έχουν με την ελευθερία της επιλογής την οποία διατείνεται ο κ. Στυλιανού. Επίσης πως εξαντλείται η καπιταλιστική ελευθεριά αφού οι ίδιες οι αγορές είναι απελευθερωμένες και άρα η διανομή αγαθών δεν σταματά ποτέ; Από την στιγμή που υφίσταται ο καπιταλισμός πως γίνεται να εξαντλείται κάπου ταυτόχρονα; Η ουσία του καπιταλισμού είναι η συνεχής και ασταμάτητη παραγωγική εκμεταλλευτική αρχή που δεν σταματάει ή εξαντλείται εντός του συστήματος. Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής είναι η καθολικότητα του αφηρημένου. Ο νόμος του κέρδους είναι η καθολικότητα που διακρίνεται ως αφηρημένη ιδιότητα. Ο καπιταλισμός όμως δεν έχει “τυφλούς νόμους” αλλά ο νόμος του είναι ο νόμος του κέρδους που δεν είναι ούτε αυτός αφηρημένος αλλά είναι νόμος που επιβάλλεται από αυτούς που κατέχουν τα βασικά μέσα παραγωγής και αυτοί που εκμεταλλεύονται τη μισθωτή εργασία.
4. “η νεωτερικότητα (βλέπε ο καπιταλισμός) δημιούργησε ιστορικά τέτοιες συνθήκες κάτω από τις οποίες δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος για την διατήρηση των ανθρώπων στη ζωή.” – Και όμως η κομμουνιστική θεωρία ήταν εντός της νεωτερικότητας μια απάντηση στην αλλοτρίωση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Η κομμουνιστική θεωρία γεννήθηκε εντός της νεωτερικότητας και εκφράζει τον άλλο τρόπο. Και επίσης: ο καπιταλισμός δεν δημιούργησε κάτι ο ίδιος ως να είναι μια αφηρημένη οντότητα. Η εκμετάλλευση του καπιταλισμού έρχεται από τον δουλοκτητικό τρόπο παραγωγής και μετά από τον φεουδαρχικό. Αυτό που παραμένει και στα τρία είναι η οργανωτική εκμεταλλευτική τους αρχή.
“Γιατί ένας τέτοιος άνθρωπος, που πρακτικά δεν έχει πλέον τίποτε να χάσει, να βρίσκει την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης λανθασμένη; “ – Το ερωτηματικό συμπέρασμα του αρθρογράφου είναι με άλλα λόγια το εξής: η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης είναι σωστή επειδή προτάσσει “ένα όραμα και μια κατεύθυνση προς την ανθρώπινη χειραφέτηση”.
Ο Ζιζέκ, ο μεγάλος φιλόσοφος, μας λέει εμμέσως πλην σαφώς το ίδιο πράγμα όπως ακριβώς ο αρθρογράφος Κ. Στυλιανού:
Ζιζέκ: “Αυτή είναι η θέση μας σήμερα για την Ευρώπη: μόνο μια νέα «αίρεση» (που αυτή τη στιγμή αντιπροσωπεύεται από το ΣΥΡΙΖΑ) μπορεί να περισώσει αυτό που αξίζει να σωθεί από την ευρωπαϊκή κληρονομιά: δημοκρατία, εμπιστοσύνη στο λαό και ισότιμη αλληλεγγύη.”
Κ. Στυλιανού: “Επιστρέφοντας στα συγκεκριμένα, μπούμε να δούμε χαρακτηριστικά πως λειτουργεί αυτός ο φόβος για το άγνωστο στην περίπτωση που περισσότερο ενδιαφέρει την αριστερά, τον άνθρωπο που χτυπήθηκε πραγματικά από την κρίση. Που έμεινε άνεργος, ή δουλεύει μερική απασχόληση. Που του μείωσαν το μισθό ή τον πληρώνουν με κουπόνια. Που το σπίτι του θα το πάρει οσονούπω η Τράπεζα. Γιατί ένας τέτοιος άνθρωπος, που πρακτικά δεν έχει πλέον τίποτε να χάσει, να βρίσκει την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης λανθασμένη;”
fristuti 