Μαρξισμός και ρεφορμισμός

 

Ο ρεφορμισμός αποτελεί αστική εξαπάτηση των εργατών, που θα μένουν πάντα μισθωτοί σκλάβοι, παρά τις επιμέρους βελτιώσεις, όσο θα κυριαρχεί το κεφάλαιο.

Η φιλελεύθερη αστική τάξη, δίνοντας με το ένα χέρι μεταρυθμίσεις, με το άλλο τις παίρνει πάντα πίσω, τις εκμηδενίζει, τις χρησιμοποιεί για να υποδουλώνει τους εργάτες, για να τους διαιρεί σε ξεχωριστές ομάδες, για να διαιωνίζει τη μισθωτή σκλαβιά των εργαζομένων. Γι’ αυτό ο ρεφορμισμός, ακόμη κι όταν είναι ολότελα ειλικρινής, στην πράξη μετατρέπεται σε όργανο αστικής διαφθοράς και εξασθένισης των εργατών. Η πείρα όλων των χωρών δείχνει ότι, όπου οι εργάτες έδωσαν εμπιστοσύνη στους ρεφορμιστές, βρέθηκαν πάντα γελασμένοι.

Αντίθετα, όπου οι εργάτες αφομοίωσαν τη διδασκαλία του Μαρξ, δηλ. κατάλαβαν ότι η μισθωτή σκλαβιά είναι αναπόφευκτη, όσο θα διατηρείται η κυριαρχία του κεφαλαίου, δεν αφήνουν να τους εξαπατήσουν με κανενός είδους αστικές μεταρυθμίσεις. Οι εργάτες που έχουν καταλάβει, πως σε συνθήκες διατήρησης του καπιταλισμού οι μεταρυθμίσεις δεν μπορούν να είναι ούτε σταθερές, ούτε σοβαρές, παλεύουν για βελτιώσεις και χρησιμοποιούν τις βελτιώσεις για να συνεχίσουν πιο επίμονη πάλη ενάντια στη μισθωτή σκλαβιά. Οι ρεφορμιστές προσπαθούν με ελευμοσύνες να διαιρέσουν και να εξαπατήσουν τους εργάτες, να τους αποτραβήξουν από την ταξική τους πάλη. Οι εργάτες που έχουν καταλάβει την απάτη του ρεφορμισμού, χρησιμοποιούν τις μεταρυθμίσεις για να αναπτύξουν και να πλατύνουν την ταξική τους πάλη.

Όσο πιο ισχυρή είναι η επιρροή των ρεφορμιστών στους εργάτες, τόσο πιο ανίσχυροι είναι οι εργάτες, τόσο πιο εξαρτημένοι από την αστική τάξη, τόσο πιο εύκολο είναι για την αστική τάξη να εκμηδενίζει με διάφορα τεχνάσματα τις μεταρυθμίσεις. Όσο πιο αυτοτελές και πιο βαθύ είναι το εργατικό κίνημα, όσο πιο πλατύτερους σκοπούς βάζει, όσο περισσότερο είναι απαλλαγμένο από την στενότητα του ρεφορμισμού, τόσο καλύτερα πετυχαίνουν οι εργάτες να κατοχυρώνουν και να χρησιμοποιούν τις επιμέρους βελτιώσεις.

Δεν είμαστε ρεφορμιστές-έγραφαν οι λικβινταριστές της Πετρούπολης-γιατί δεν λέμε ότι οι μεταρυθμίσεις είναι το παν, ότι ο τελικός σκοπός δεν είναι τίποτα, εμείς λέμε:κίνηση προς τον τελικό σκοπό, με την πάλη για μεταρυθμίσεις[…]

Ο Σεντόφ έγραφε ότι από τα τρία ”κήτη” που προβάλλουν οι μαρξιστές τα δυο δεν είναι τώρα κατάλληλα για ζύμωση. Δεχόταν μόνο το 8ωρο, που θεωρητικά είναι πραγματοποιήσιμο σαν μεταρύθμιση. Παραμέριζε ή έβαζε σε δεύτερη μοίρα αυτό ακριβώς, που έβγαινε έξω από τα πλαίσια της μεταρύθμισης. Συνεπώς, έπεφτε στον πιο καθαρό οπορτουνισμό, εφαρμόζοντας ίσα-ίσα την πολιτική που εκφράζεται με τη διατύπωση ότι ο τελικός σκοπός δεν είναι τίποτε. Αυτό ακριβώς είναι ρεφορμισμός, όταν τον ”τελικό σκοπό” τον απομακρύνουν από τη ζύμωση.

[…]Από τη μια μεριά, μας βεβαιώνουν ότι για αυτούς οι μεταρυθμίσεις δεν είναι καθόλου το παν-και από την άλλη, κάθε ξεπε΄ρασμα των πλαισίων του ρεφορμισμού από την πρακτική δράση των μαρξιστών προκαλεί ή τις επιθέσεις ή την περιφρονητική στάση.

[…]Στην Ευρώπη, ρεφορμισμός σημαίνει στην πράξη άρνηση του  μαρξισμού και υποκατάσταση του με την αστική ”κοινωνική πολιτική’. Στη χώρα μας ο ρεφορμισμός δεν σημαίνει μόνο αυτό, αλλά επιπλέον σημαίνει και διάλυση της μαρξιστικής οργάνωσης και απάρνηση των δημοκρατικών καθηκόντων της εργατικής τάξη, υποκατάσταση τους με τη φιλελεύθερη εργατική πολιτική.

 

 

Β.Ι. Λένιν.  Άπαντα 5η έκδ. τόμ.  24ος, σελ. 1-4

Πηγή: Αγκάρρα

Ο προλετάριος δεν παίρνει ανάσα

 

Φωτογραφία: Francesca Woodman

 

Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης ζεί στο σήμερα. Σήμερα ο Αλκίνοος Ιωαννίδης παίρνει ανάσα όπως σίγουρα μαζί του μια μεγάλη μάζα που πληθυσμού. Οι πιο κάτω αποσπασματικές δηλώσεις του καλλιτέχνη έχουν παραχθεί κατά βάση από το αποτέλεσμα μιας αστικής εκλογικής διαδικασίας. Το παροντικό αστικό πολιτικό πλεόνασμα της ανάσας που δημιουργεί ο καλλιτέχνης με το επαναληπτικό όρο “σήμερα” καταδεικνύει την μεσσιανική του ευχετική στάση του να κρατήσει το σήμερα στο αύριο. Με άλλα λόγια η ανάσα του καλλιτέχνη εκφράζει μια πανηγυρική διάθεση που θέλει να εμμένει σε ένα αιώνιο παρόν. Σ’ ένα παρόν δηλαδή που παίρνει μόνο ανάσες εισπνοών, δεν υπάρχει ποτέ η εκπνοή της. Μια ανάσα που πνίγεται στο σήμερα μια που αύριο θα ‘ναι και πάλι σήμερα. Η λειτουργικότητα και το βασικό στοιχείο του αστικού κράτους γίνεται σαφές με την παροντική αυτή αιώνια ανάσα πνιγμού που παραχωρείται από το ίδιο το αστικό κράτος. Το αστικό κράτος μέσω της εκλογικής διαδικασίας εκπληρώνει απατηλά το πολυπόθητο ατέρμονο του πολιτικού συμβάντος, δηλαδή της ελευθερίας, που εκφράζεται μόνο από την προλεταριακή επανάσταση. Έτσι, η εκλογική διαδικασία φανερώνεται ως μια ανάσα, ελπίδα, χαρά, υπερηφάνεια, χαμόγελο, κραυγές, σωτηρία, αλλαγή κτλ. Η διαφορά είναι ότι ο προλετάριος στο επαναστατικό ιστορικό συμβάν πρωταρχικά δεν νιώθει και έχει ξεχάσει ότι υπάρχει. Αντιθέτως στο αστικό κράτος με το εκάστοτε αστικό πολιτικό εκλογικό αποτέλεσμα το άτομο πρωταρχικά νιώθει και απλά ελπίζει ότι θα υπάρξει.

Το πολιτικό πλεόνασμα που παραχωρείται από το αστικό κράτος είναι ακριβώς αυτό που εκφράζεται από τον καλλιτέχνη, την μια συνεχή ανάσα, την αιώνια εισπνοή. Αντιθέτως, η μαρξιστική επαναστατική ουσία της δικτατορίας του προλεταριάτου δεν έγκειται σε ανάσες αλλά στο πρωταρχικό πολιτικό δικαίωμα να ξεχάσεις ότι αναπνέεις διαφορετικά θα πνιγείς. Ο προλετάριος αυτό που επιβάλλει είναι η “πολιτική αμνησία” ότι υπάρχει για να καταφέρει να ζήσει με τους δικούς του όρους και όχι να βρίσκει κομμένες ανάσες ενός ερωτότροπου κεφαλαιοκρατικού πανικού.

 

 

Σήμερα νιώθω πως κερδίσαμε μια μεγάλη μάχη απέναντι στον φόβο…

Σήμερα ελπίζω πως θα γίνει σύντομα παρελθόν αυτό που κυρίως εκπροσώπησε τα όσα μ’ έδιωχναν απ’ τη χώρα μου…

Σήμερα χαίρομαι που όλα αυτά τα χρόνια απέφυγα κάθε κομματική ανάμιξη…

Σήμερα εγώ, ο εμμονικά ακομμάτιστος, εκθέτω τη συγκίνησή μου ευχαρίστως, κι ας μου βγει και σε κακό.

Σήμερα ελπίζω πως όσα έθρεψαν το ναζιστικό φίδι μπορούν να εξαλειφθούν.

Σήμερα χαίρομαι που ζω στην Ελλάδα.

Σήμερα νιώθω υπερήφανος που ανήκω σε μια χώρα που ξεκινά επιτέλους τον αγώνα της για δικαιοσύνη και ανθρωπιά…

Σήμερα ο τόπος μου από κακό παράδειγμα γίνεται πρόταση.

Σήμερα οι ξένοι φίλοι μου, καλλιτέχνες και μη, προοδευτικοί και μη, μας κοιτάνε αλλιώς.

Σήμερα μπορώ να ελπίζω…

Σήμερα νιώθω πως χαμογέλασαν, έστω και λειψά, τα νεκρά παιδιά του Βουνού…

Σήμερα εύχομαι να ακούσει κάποιος τα παιδιά μας που αγκομαχούν λυπημένα…

Σήμερα εύχομαι ο ασθενής, ο ορφανός, ο μετανάστης, ο φυλακισμένος, ο άνεργος και ο φτωχός να γίνουν οι πρωταγωνιστές της σκέψης και της έμπρακτης έγνοιας μας.

Σήμερα εύχομαι ο Πολιτισμός να πάψει να θεωρείται πολυτέλεια για αργόσχολους…

Σήμερα εύχομαι το ποδόσφαιρο να γίνει ξανά ένα άθλημα…

Σήμερα εύχομαι η Ευρώπη να γίνει Ευρωπαϊκή, κι εμείς κομμάτι της ουσίας της.

Σήμερα τα παιδιά μου, που πάλευα να φύγουν, να ζήσουν αλλού, μπορώ να τα ονειρεύομαι μεγάλα και δημιουργικά εδώ, στον τόπο τους.

Σήμερα επαναπατρίζω οριστικά τα όνειρα, τα σχέδια και τις προσδοκίες…

Σήμερα δέχομαι ευχαρίστως να πληρώσω όσα αναλογούν στην χρόνια ανοχή μου απέναντι σε διαφθορείς και διεφθαρμένους…

Σήμερα χαίρομαι που δεν ζήτησα και δεν πήρα τίποτα ιδιωτικά από τις προηγούμενες κυβερνήσεις…

Σήμερα μπορώ να ονειρεύομαι μια συλλογική διακυβέρνηση αντί για εξουσία.

Σήμερα μπορώ να ελπίζω πως σύντομα η σχέση Εκκλησίας-Κράτους θα τελειώσει.

Σήμερα εύχομαι η Κύπρος να αντιμετωπιστεί επιτέλους με τη σοβαρότητα, τη γνώση, τη συνέπεια και την αγάπη που της αξίζει.

Σήμερα ελπίζω πως μπορεί να ανεβεί επιτέλους το επίπεδο του πολιτικού λόγου.

Σήμερα ελπίζω πως η πολιτική μπορεί κάποτε να πάψει να αποτελεί βρισιά.

Σήμερα μαζεύω τα κομμάτια μου…

Σήμερα, επιτέλους, ελπίζω.

Και εύχομαι το σήμερα να κρατήσει στο αύριο.

ρήγμα στον καπιταλισμό

Είναι βολικό για την εξουσία της αστικής τάξης οι εργάτες να μη στρατεύονται ενάντιά της, να μην παλεύουν με στόχο την κοινωνική ιδιοκτησία των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, αλλά να εγκλωβίζονται σε απομονωμένες και απέλπιδες πολλές φορές προσπάθειες επαναλειτουργίας χρεοκοπημένων καπιταλιστικών επιχειρήσεων με στόχο να επιβιώσουν στη ζούγκλα του καπιταλιστικού ανταγωνισμού, να βρουν μια προσωρινή διέξοδο από την ακραία φτώχια, την ώρα που στους στρατηγικούς κλάδους της παραγωγής κυριαρχούν μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι και η εργατική τάξη εξακολουθεί να υφίσταται την πιο άγρια εκμετάλλευση. Είναι βολικό για το σύστημα της εκμετάλλευσης να μην αμφισβητείται ριζικά ως τέτοιο, αλλά να καλλιεργείται μαζικά η άποψη ότι ο εργάτης μπορεί να γίνει συλλογικός εργοδότης.

Εν ολίγοις, αυτές οι δυνάμεις βαφτίζουν «ρήγμα στον καπιταλισμό», «έμπρακτη αμφισβήτηση του καπιταλισμού», ακόμα και «απαρχή της υπέρβασής του», αυτό που τα αστικά κόμματα και οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί προωθούν ως αναγκαία και βιώσιμη μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας δίπλα στο καπιταλιστικό -κρατικό και ιδιωτικό- κεφάλαιο. Ανεξάρτητα από τον ιδεολογικό μανδύα με τον οποίο εμφανίζονται αυτά τα εγχειρήματα, στην πραγματικότητα όχι μόνο δε θίγουν τα θεμέλια του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και του σημερινού του μονοπωλιακού σταδίου, αλλά, όπως θα γίνει πιο καθαρό στη συνέχεια, υπάγονται και υποτάσσονται στις νομοτέλειες αυτού του τρόπου παραγωγής.

Η σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία του ΣΥΡΙΖΑ, γνωρίζοντας το αδύνατο των εκτεταμένων κρατικοποιήσεων σε αυτήν τη φάση της καπιταλιστικής ανάπτυξης, προβάλλει ως νέο δήθεν φιλεργατικό εγχείρημα την ίδρυση συνεταιρισμών στο πλαίσιο της γενικότερης προώθησης της «κοινωνικής οικονομίας». Προχωρεί σε πραγματικά εμπόριο ελπίδας, καλλιεργώντας την αναμονή στους εργάτες για μια «αριστερή» κυβέρνηση που θα νομοθετήσει, θα κατοχυρώσει θεσμικά και θα στηρίξει οικονομικά αντίστοιχα εγχειρήματα. Βέβαια, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, τέτοιου είδους νομοθετικές πρωτοβουλίες παίρνουν παγκοσμίως πολλές αστικές κυβερνήσεις, είτε αυτοαποκαλούνται «αριστερές» είτε «φιλελεύθερες» είτε όπως αλλιώς λέγονται.

η συνέχεια στην ΚΟΜΕΠ

The End of St Petersburg, V. Pudovkin, 1927

Απόσπασμα 2.30 λεπτών από την ταινία The End of St Petersburg από τον σοβιετικό σκηνοθέτη V. Pudovkin το 1927.

 

                                                      Σκηνή από την ταινία

Η συγκεκριμένη σκηνή της ταινίας, ανάμεσα σε πολλές άλλες, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όσον αφορά την ανάδειξη της αέναης σύγκρουσης των δύο τάξεων. Για 10 δευτερόλεπτα  παρακολουθούμε την μεγαλειώδη πολιτικοποιημένη ταξικά αισθητική σύλληψη του σκηνοθέτη. Ανάμεσα στις δύο τάξεις δεν μπορεί παρά να υπάρχει η φωτιά. Η φωτιά όμως που παράγεται από το προλεταριάτο και όχι από την αστική τάξη. Σ’ αυτή την σκηνή παρακολουθούμε την σθεναρή και ευθύγραμμη στάση του εργάτη, την σιγουριά του μπροστά στο εκμεταλλευτικό κεφάλαιο, το θάρρος μπροστά στο φόβο σε αντιδιαστολή με την ψεύτικη υπερηφάνεια, την γλειώδη ματιά και στάση, την πλαδαρότητα του ύφους του καπιταλιστή.

 

Μικροαστός

                      Potomok Chingis-Khana (1928) aka Storm over Asia, Vsevolod Pudovkin

Ο μικροαστός έχει την αυταπάτη ότι τα συμφέροντά του εξασφαλίζονται όταν εξασφαλίζει τα συμφέροντά της η αστική τάξη. Η μικροαστική αντίληψη της χειραφάτησης είναι μια ψυχολογίστικη υποκειμενικού χαρακτήρα ερμηνεία περί θεραπείας της ψυχής. Στην μικροαστική άβυσσο δεν υπάρχει τίποτα το διαλεκτικό μεταξύ της χειραφέτησης και της πολιτικής. Η πολιτική για τον μικροαστό είναι κάτι που δεν τον ενδιαφέρει αν και τον επηρεάζει. Η αδιαφορία του έγκειται στο σκοτάδι του υποκειμενικού εκλεκτικισμού του. Το συλλογικό έχει γίνει απειλή ως μηδενικότητα που μπορεί να τον σκοτώσει. Η μικροαστική αντίδραση της εργατικής συλλογικότητας για αγώνες έγκειται στον φόβο του τέλους της υποκειμενικοποιημένης εκλεκτικότητάς του. Ο μικροαστός είναι ο υποκειμενικός εκλεκτός του κόσμου ενός φαντασιακού υποκειμενικού σκοπού. Το τέλος της ιστορικότητάς του ως υποκειμένου, αυτό είναι που βιώνει ο μικροαστός γι’ αυτό και δεν μπορεί να δεί πέρα από το σήμερα. Το μικροαστικό υποκείνεμο ως τάξη δεν έχει την ταξική πάλη ως την μηδενιστική πράξη δημιουργίας ενός άλλου κόσμου αλλά έχει μια δική της πάλη που είναι ενάντια στην εργατική τάξη, ενάντια δηλαδή ενός κόσμου που αγωνίζεται για μια κομμουνιστική κοινωνία. Εξ ου και η ΕΣΣΔ, για την μικροαστική τάξη είναι μια χρονική σκοτεινή περίοδος η οποία δεν της ταιριάζει γιατί ακριβώς δεν της μοιάζει. Οι μικροαστοί θιασώτες της δημοκρατίας των αστών τρέφονται με φαντασιακές ευτυχίες, επιτυχημένες ελπίδες και προσμονητικές διασφαλίσεις. Ο μικροαστός δεν ζεί ούτε σε χρονικότητα κι ούτε σε ιστορικότητα αλλά σε ένα περιθώριο παροντικής αμνησίας. Η αρχαιότητα για τον μικροαστό είναι μια σαγηνευτική εφεύρεση και από την άλλη η ιστορία μια παρελθοντική απόμακρη σειρά γεγονότων με αρχή μέση και τέλος σαν να διαβάζεις ένα βιογραφικό.

Πυροτέχνημα μ’ εργατικό αίμα

Σκόρπιες σκέψεις

Η αυνανίζουσα εθνικιστική κεφαλαιοκρατία φόρεσε τα καλά της σήμερα. Οι αστικές τάξεις της Κύπρου και της Ελλάδας μόλις σήμερα εκσπερμάτωσαν εθνικιστικά… βόθρος.

“Δεν το επιβάλλει μόνο το συμφέρον μας, είπε o Σαμαράς, το υπαγορεύει και η ψυχή μας.” Ακριβώς, σε μια φιλελεύθερη πολιτική και λογική το συμφέρον μπορεί και συνυπάρχει με την ψυχή.

Το γνωρίζατε ότι “Η Κύπρος είναι το προπύργιο του ελληνισμού, όπως ήταν πάντα, και γίνεται τώρα το προπύργιο της Ευρώπης;”, πρόσθεσε, αλλά μην ξεχνάτε ότι τα προπύργια του κεφαλαίου χτίζονται με την εκμετάλλευση των εργαζομένων.

“Οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών απένειμαν στον Έλληνα Πρωθυπουργό το χρυσό μετάλλιο της ελευθερίας, επισημαίνοντας ότι η παρουσία του στην Κύπρο υπογραμμίζει με τον πιο σαφή τρόπο το άμεσο ενδιαφέρον της μητέρας Ελλάδας για την αγωνιζόμενη Κύπρο” ή διαφορετικά οι ακροδεξιές τσόντες με ευσεβείς ακινητοποιήσεις εγκεφαλικού φαλλού.

Σήμερα το “βαθύ κράτος” της αστικής τάξης και του εθνικιστικού της περιεχομένου κορυφώθηκε μέσα σε μια διανοουμενίστικη ατμοσφαιρικότητα ως η ρυθμιστής της τάξης και της ασφάλειας. Εμφανίζεται ως ο φαλλομορφικός αφροδισιακός πύος της παρακμάζουσας υπάρξεως. Η αστική τους τάξη δεν έχει ουρήθρα.

Το γλύψιμο έδινε κι έπαιρνε κατά την διάρκεια των ομιλιών. Η πολιτική αηδία εκφράζεται όταν το κεφάλαιο μιλάει το οποίο ουσιαστικά δεν μιλάει αλλά γλύφει το αίμα της εργατικής τάξης για να μπορεί να καταπίνει. Η δεξιά επισφράγησε σήμερα με την πνευματική της στειρότητα ακόμα μια φορά την κυριαρχία της.

Η επίσκεψη Σαμαρά και η άρχουσα τάξη της Κύπρου ένα πυροτέχνημα μ’ εργατικό αίμα.

Και μέτα φύγανε… για Αίγυπτο.

(Φωτογραφία: Sergey Ivanov – Alliluev)

αρμονίας συμφερόντων

                  Line Construction, Aleksandr Rodchenko (1920)

Line Construction, Aleksandr Rodchenko (1920)

“Το βασικό ζήτημα για τη νεαρή αστική τάξη είναι η αγορά. Σκοπός της είναι να πουλά τα εμπορεύματά της και να βγεί νικήτρια στο συναγωνισμό με την κεφαλαιοκρατία της άλλης εθνότητας. Από ‘δώ προέρχεται και η επιθυμία της να εξασφαλίσει για τον εαυτό της τη «δική» της, την «πάτρια» αγορά. Η αγορά είναι το πρώτο σχολείο όπου η αστική τάξη διδάσκεται τον εθνισμό.”

“Η πολιτική όμως των εθνικιστικών καταπιεστικών μέτρων είναι επικίνδυνη για την υπόθεση του προλεταριάτου κι από μιαν άλλη πλευρά. Αποσπά την προσοχή των πλατιών στρωμάτων από τα κοινωνικά ζητήματα, από τα ζητήματα της ταξικής πάλης, και τη στρέφει στα εθνικά ζητήματα, στα «κοινά» για το προλεταριάτο και την αστική τάξη ζητήματα. Κι αυτό δημιουργεί ευνοϊκό έδαφος για το απατηλό κήρυγμα της «αρμονίας των συμφερόντων», για τη συγκάλυψη των ταξικών συμφερόντων του προλεταριάτου, για την πνευματική υποδούλωση των εργατών. (…) Οι εργάτες όμως ενδιαφέρονται για την πλέρια συγχώνευση όλων των συντρόφων τους σ’ ένα διεθνικό στρατό για τη γρήγορη και οριστική απελευθέρωση τους απ’ τον πνευματικό ζυγό της κεφαλαιοκρατιας, για να ξετυλιχτούν πλέρια και ολόπλευρα οι πνευματικές δυνάμεις των συναδέλφων τους, αδιάφορο σε ποιό έθνος ανήκουν.”

Ι.Β. ΣΤΑΛΙΝ, ΑΠΑΝΤΑ, ΤΟΜΟΣ 2 1907-1913, Εκδοτικό της Κεντρικής του ΚΚΕ, 1952 (σελ. 344, 347-348).