Το φαινόμενο της μετα-μαρξιστικής διανόησης – χρησιμοποιούμενος επίσης με το ίδιο περιεχόμενο και ο όρος μαρξισμός – προσδιοριζεται μεσα από το βασικότερο χαρακτηριστικό του, το οποίο έγκειται στην επανίδρυση της επαναστατικής διαδικασίας σε ένα συνειδησιακό/ιδεολογικό μεταφυσικό μόρφωμα. Το φαινόμενο σίγουρα δεν είναι καινούργιο. Γεννιέται από τους δεξιούς εγελιανούς στοχαστές και εκφράζεται με τον Μάη του 1968 μέχρι και σήμερα. Σήμερα εμφανίζεται ως ένα καθολικό κοινωνικοπολιτικό πραγματολόγημα και σίγουρα δεν σημαίνει ότι έχει τον χαρακτήρα του τυχαίου και έχει αξία μόνο επειδή έχει γίνει προϊόν αγοράς.
Ο μετα-μαρξιστικός διανοουμενισμός που εκφράζεται στα έδρανα του ακαδημαϊκού κόσμου αλλά και στα έδρανα των αστικών πολιτικών κομμάτων εκπροσωπείται από τον Ευρωπαϊκή αριστερά. Η Ευρωπαϊκή αριστερά είναι η οπορτουνιστική μετα-μαρξιστική σκέψη που εκφράζεται πολιτικά από τον σημερινό αριστερό ακτιβιστή μέχρι τον μαχόμενο διαλεκτικό αναλυτή που γνωρίζει κάθε μαρξική έννοια σαν να βρίσκεται σε παιχνίδι γνώσεων. Ο οπορτουνισμός λοιπόν είναι η ενσυνείδητη πολιτικοθεωρητική προσπάθεια εδραίωσης του δικαιώματος της αστικής τάξης να διατηρεί την κοινωνική, πολιτική και οικονομική της κυριαρχία επειδή αυτή την ιστορική στιγμή με αυτές τις συνθήκες δεν υπάρχει η δυνατότητα σύγκρουσης, ρήξης και κατεδάφισης του υπάρχοντος συστήματος.
Η αντικειμενικότητα του φαινομένου είναι αποτέλεσμα μιας επίπονης και επίμονης προσπάθειας παραγωγής της κυριαρχίας του κεφαλαίου έναντι της εργατικής τάξης. Η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης από τους κεφαλαιοκράτες δεν προκύπτει από την δύναμη των έξεων, δηλαδή της συνήθειας. Οι Αριστοτελικές έξεις/συνήθειες δεν είναι συναισθηματικού τύπου πρακτικές αλλά πρόκειται για ένα ξεχωριστό αρεταϊκό τύπο βασισμένο σε ένα συγκεκριμένο ηθικοπρακτικό πακέτο. Ως εκ τούτου, το κάθε κοινωνικό φαινόμενο δεν είναι αποτέλεσμα της αρεταϊκής συνήθειας αλλά της αντικειμενικής εκμεταλλευτικής βίαιης καπιταλιστικής πολιτικής και οικονομικής πρακτικής. Η ταξικότητα των φαινομένων είναι που βαφτίζει τα ίδια τα φαινόμενα να έχουν αντικειμενικούς λόγους ύπαρξης και όχι η συνήθεια.
Η “συνήθεια” είναι απλά ένα επιπλέον εργαλείο για μια αντικειμενική ή υποκειμενική περιγραφική προσέγγιση της κοινωνικής πραγματικότητας χωρίς όμως να αγγίζει τις πραγματολογικές παραγωγικές σχέσεις. Η παραγωγή και η εξαγωγή της αλήθειας γίνεται μόνο μέσα από τον μαρξισμό όχι όμως στην βάση μιας θεωρητικοφιλοσοφικής διαλεκτικής, ούτε στην βάση μιας κοινωνιολογικής πειραματικής αναγνωρισιμότητας αλλά ούτε εντός του πλαισίου μιας οικονομικής θεωρίας. Ο επαναστατικός μαρξισμός είναι η παραγωγή της αλήθειας που θέτει τις υλικές βασικές προϋποθέσεις και τα αναγκαία πολιτικά μέσα για την πραγματική συγκρουσιακή μορφή του αγώνα προς ένα άλλο είδος κοινωνικής κοινωνικής πραγματικότητας. Η υλική πραγμάτωση μιας τέτοιας κοινωνίας με το συγκροτητικό στοιχείο της συλλογικής οργάνωσης ονομάζεται “κομμουνισμός”.
Το παιχνίδι γνώσεων μετατρέπεται σε παιχνίδι αγοράς. Η διανοητική και ακαδημαϊκή παραγωγή πουλιέται, είναι δηλαδή πουλημένη. Έχει πουληθεί η διανόηση και αγοραστεί όχι μόνο υλικά αλλά και πνευματικά. Το μικροαστικό επιχείρημα του διανοούμενου που δεν έχει πουληθεί πνευματικά γιατί συντάσσει μερικά άρθρα προς δημοσίευση αλλά υλικά έχει αγοραστεί δεν δικαιώνει τίποτε παρά την υπαρξιακή δικαίωση της υποκειμενικής ηθικής του. O συνειδητά αδιάθετος για την αγορά διανοούμενος ή ο απρόθυμος και άχρηστος θεωρητικός είναι το πταίσμα και ο περιθωριακός που η αναγνώριση της αντίστασής του δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν. Σήμερα οι ευσυνείδητοι διανοούμενοι που ενσυνείδητα έχουν ως πολιτική στρατηγική να είναι άχρηστοι για τον καπιταλισμό είναι αυτοί που έχουν πραγματικά κάτι να προσφέρουν στην κοινωνία.
Η διαφθορά και τα σκάνδαλα δεν εξαντλούνται στις ερμηνείες ως αυτοσκοπού του κέρδους για το κέρδος κτλ. Ο ιδιωτικός ή ο συλλογικός πλουτισμός γίνεται όχι αυτοσκοπός αλλά η ουσία της πολιτικής δράσης ακόμα και στις εργατικές συντεχνίες. Συμπερασματικά λοιπόν δεν τίθεται θέμα αυτοσκοπού αλλά ενός πολιτικού χάσματος που γεμίζεται από την κυριαρχία της αστικής φιλελεύθερης ιδεολογίας και των πολιτικών υλικών μέσων με την υπεραξία να είναι το οντολογικό στοιχείο της αλυσίδας του ιστορικού νόμου της πάλης των τάξεων. Το μέγα σκάνδαλο, παραφράζοντας το Badiou, έγκειται στην αποδοχή της συναινετικής αντιπροσώπευσης του καπιταλισμού ως δημοκρατικής διαδικασίας. Η μη εναντίωση σε μια τέτοια συναινετική δημοκρατία δηλαδή η άρνηση μιας μεταβατικής δικτατορίας, η λεγόμενη δικτατορία του προλεταριάτου, έχει ως αποτέλεσμα την αδιαφάνεια της διαλεκτικής μεταξύ αντιπροσώπευσης και διαφθοράς.
Ο μετα-μαρξιστικά ακτιβιστής αριστερός, ο ακαδημαϊκός θεωρητικός μαρξιστής ή ο οπορτουνιστής που διαβάζει την πραγματικότητα και συμβαδίζει μαζί της γιατί το επιβάλλει η πραγματικότητα έχει τα εξής πραγματολογικά πολιτικοκοινωνικά αποτελέσματα:
α) κατεδαφίζει τη μαρξιστική υλική πραγμάτωση της ταξικής πάλης
β) δημιουργεί άμεσα την αντίληψη της ορθότητας του καπιταλισμού ωσαν να κρύβει ένα ανθρώπινο πρόσωπο
γ) οδηγεί την εργατική τάξη στην προσκόλληση της συνθηματολογίας της Ε.Ε ως την επιτομή του βασιλείου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
δ) προσφέρει τις απαιτούμενες ασφαλιστικές δικλείδες του να λαμβάνει μέρος σε πολέμους αλλά να μην πολεμάει
ε) δημιουργεί ένα κοινωνικού τύπου ηρωισμό για το ποιος θα βγει λιγότερο χαμένος από την κρίση
Ο καπιταλισμός είναι η απόδειξη, χωρίς να χρειάζεται καμιά δικαστική εξουσία, ότι ακόμα και η καθολικοποιημένη τύπου αμφισβήτηση του συστήματος δεν αρκεί να συνειδητοποιηθεί ότι δεν έγκειται ως η φύση της πραγματικότητας.
Μπορούν να αμφιβάλουν με όση ακαδημαϊκή ένταση επιθυμούν. Μπορούν να οργανωθούν συλλογικά μέχρι και να συγκροτήσουν κόμμα. Μπορούν να διατυμπανίζουν με όποια μαρξιστική σημείωση ότι η πραγματικότητα είναι ζήτημα συνειδησιακής εκπλήρωσης και ομοφωνιών. Μπορεί να συμφωνηθεί ότι τώρα η πραγματικότητα καλύπτει τα δεδομένα και η συμφωνία γίνεται το μέσο για να γίνει προσβάσιμη η πραγματικότητα πανω στην οποία εγινε κατορθωτη η μαρξιστική ανάλυση.
Μπορει ο νεομαρξιστής να γίνει ο καρνάβαλος της απόλυτης αλήθειας την οποία διατείνεται ότι κυνηγά, λησμονώντας ότι θα αφαιμάσσεται από τη πραγματικότητα καθημερινά, αφού η όποια ιδεολογική αμφισβήτηση του συστήματος δεν μπορεί παρά να παράξει απλά και το νέκταρ της νίκης του.