Proun 93: Free-Floating Spiral, graphite and colour pencil, india ink, pen and gouache, 49.9×49.7cm, c192, El Lissitzky
“Το προλεταριάτο και ο πλούτος αποτελούν αντιθέσεις. Σαν τέτοιες οι αντιθέσεις αυτές συγκροτούν κάποιο ενιαίο σύνολο. Και οι δύο τους είναι γεννημένες από τον κόσμο της ατομικής ιδιοκτησίας. Το όλο ζήτημα είναι: ποιά συγκεκριμένη θέση κατέχει το καθένα απ’ αυτά τα δύο στοιχεία στα πλαίσια του ανταγωνισμού. Δεν είναι αρκετό να τα θεωρήσουμε σαν δύο πλευρές του ενιαίου συνόλου.
Η ατομική ιδιοκτησία σαν ατομική ιδιοκτησία, σαν πλούτος, είναι υποχρεωμένη να διατηρεί την ίδια την ύπαρξή της, αλλά μαζί μ’ αυτό και την ύπαρξη της αντίθεσής της – του προλεταριάτου. Αυτή είναι η θετική πλευρά του ανταγωνισμού, η ικανοποιημένη με τον ίδιο τον εαυτό της ατομική ιδιοκτησία.
Αντίθετα, το προλεταριάτο σαν προλεταριάτο είναι υποχρεωμένο να καταργήσει τον ίδιο τον εαυτό του, αλλά μαζί μ’ αυτό και την αντίθεση που το καθορίζει – την ατομική ιδιοκτησία – που το κάνει να είναι προλεταριάτο. Αυτή είναι η αρνητική πλευρά του ανταγωνισμού, η ταραχή που υπάρχει μέσα σ’ αυτόν τον ίδιο, είναι η ατομική ιδιοκτησία που καταργήθηκε και που καταργεί τον εαυτό της. (…) Η τάξη αυτή… είναι μέσα στα πλαίσια της αθλιότητας η εξέγερση ενάντια σ’ αυτή την αθλιότητα, η εξέγερση που προκαλείται αναγκαστικά μέσα σ’ αυτή την τάξη από την αντίθεση ανάμεσα στην ανθρώπινη φύση της και στις συνθήκες ζωής αυτής της τάξης, οι οποίες αποτελούν μια καθαρή, αποφασιστική και ολοκληρωτική άρνηση αυτής της ίδιας της φύσης.
Έτσι, στα πλαίσια γενικά του ανταγωνισμού ο ατομικός ιδιοκτήτης αποτελεί τη συντηρητική πλευρά και ο προλετάριος την καταστρεπτική. (…) Αυτό το προλεταριάτο δεν μπορεί να εξαλείψει τις δικές του συνθήκες ζωής δίχως να εξαλείψει όλες τις απάνθρωπες συνθήκες ζωής της σύγχρονης κοινωνίας, που έχουν συσσωρευτεί στην ίδια τη δική του κατάσταση.”
Φιλοσοφικά Τετράδια, Lenin, Τόμος 29, Σύγχρονη Εποχή, (σελ 11-13).
fristuti 